Các kiểu chơi và ứng dụng của bài Tây 52 lá phổ biến nhất

Bộ bài Tây (tiếng Anh: Playing Card, ở miền Bắc Việt Nam còn gọi là tú lơ khơ hoặc bộ tú) - Chúng ta vẫn gọi bộ bài tay là bộ 52 lá. Thực tế thì bộ này có 54 lá nhưng 2 quân Joker bị loại bỏ nên chỉ còn lại số 52.

Trong đó có 52 lá thường: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, J (Jack), Q (Queen), K (King), A (Ace) chia ra làm 4 chất mỗi số: Cơ ♥, Rô ♦ , Nhép/chuồn/tép ♠, Bích ♣ và 2 lá  Joker - phăng teo.

Ở Việt Nam, Bộ này này còn được là bộ bài Tây vì xuất xứ từ Tây phương và để phân biệt với bộ bài Trung Quốc hay bộ bài ta (để chơi Tam cúc, tứ sắc, tổ tôm,...).

Người ta ghi nhận việc người châu Âu sử dụng bộ bài Tây ngày nay từ năm 1418. Các lá bài Vua, Hoàng hậu hay Hoàng tử được in và tạo hình rất đẹp và đắt tiền. Các mẫu lá bài và cách chơi cũng được thay đổi tùy từng quốc gia.

Phần lớn trong các cách chơi dưới đây chỉ sử dụng 52 lá bài, không dùng tới 2 quân phăng teo:

Tiến lên

Đây là một trong những loại hình chơi phổ biến nhất ở Việt Nam với lá bài Tây. Ở nước ta có 2 dạng đó là: Tiến lên miền bắc và Tiến lên miền nam.

Đối với trò chơi Bài tiến lên, chúng ta chia mỗi người 13 lá. Vậy 4 người là đủ một bàn. Loại bài này 3 bích là nhỏ nhất, 2 cơ là lớn nhất. Cơ, rô, chuồn, bích theo thứ tự nhỏ dần, ví dụ 5 cơ lớn hơn 5 rô, 5 chuồn lớn hơn 5 bích, 5 cơ lớn hơn 5 chuồn,... hai lá giống nhau gọi là đôi, các lá kế tiếp nhau gọi là sảnh (hay bộ dọc), 345 là sảnh nhỏ nhất và vì có 3 lá nên gọi là sảnh 3 cây, cứ như vây có 4, 5, 6... 12 sảnh. Sảnh lớn đè sảnh nhỏ, đôi lớn đè đôi nhỏ theo nguyên tắc cơ rô chuồn bích. Bốn quân cùng số gọi là tứ quý chặt được hai (trong cách chơi miền Nam, ba đôi liền nhau gọi là ba đôi thông chặt được một heo, bốn quân bài cùng số là tứ quý chặt được hai heo và ba đôi thông, bốn đôi thông thì lớn hơn tứ quý và ba đôi thông...).

Mục tiêu trò chơi: Cứ thế đánh ai hết bài trước là thắng. Bài này dễ đánh, bạn càng đánh càng có kinh nghiệm và chơi hay hơn.

Xem thêm: Hướng dẫn cách chơi Tiến lên Miền Nam

Ba cây

Ba cây có lẽ là cách chơi bài đơn giản nhất, chủ yếu dựa vào hên xui. Với bài 3 cây thì trò chơi không sử dụng các quân 10, J, Q, K. Cũng không giới hạn số người tham gia chơi. 

Chia mỗi người chơi 3 quân bài, tính tổng số điểm trên các lá bài. Điểm người chơi được tính như sau: nếu điểm nhỏ hơn hoặc bằng 10 thì điểm cuối cùng bằng số đó. Nếu điểm lớn hơn 10 thì chỉ lấy hàng đơn vị. Người chơi nào có điểm cao nhất là người chiến thắng.

Xì Dách, Xì lát

Bài xì dách (hay xì lác) được chơi từ hai người trở lên, nhưng thông thường và tốt nhất là không quá năm người. Trong đó, có một người đảm nhận vai trò "nhà cái".

Với một bộ bài tây 52 lá, nhà cái sẽ chia lần lượt cho mình và cho nhà con, mỗi người 2 lá. Các lá bài còn dư thì nhà cái cầm nhưng không được xem. Thường thì nhà cái chia bài từ dưới lên trên (không phải từ trên xuống dưới như bài tiến lên). Trong mỗi ván, mục tiêu của người chơi xì dách là cố gắng đạt được tổng số điểm từ các lá bài trên tay càng gần hoặc bằng 21 điểm càng tốt, nhưng không được vượt quá 21(Quắc)

Sâm lốc

Đánh sâm đánh lốc thường được chơi nhiều ở miền bắc hơn. Luật chơi bài này có chút tương đồng với tiến lên miền nam. Tuy nhiên nó cũng có nhiều nét riêng biệt rất là thú vị.

Tấn

Tấn thuộc vào thể loại đánh bài giải trí. Đánh tấn khá là đơn giản, và mang lại nhiều niềm vui khác nhau. 

Mỗi người có 8 quân bài. Sau khi chia xong bài thì con bốc lên là chất nào thì chất đó là chất chủ, được đặt ngửa ở giữa, chồng quân bài còn lại xếp úp đè lên nhưng được đặt chệch đi để mọi người nhìn rõ chất chủ của từng ván bài. Từng người một tấn người bên cạnh theo vòng tròn. Người tấn ra bất kỳ lá nào, người bị tấn phải đỡ lá bài đó bằng một lá khác cùng chất và số lớn hơn, không có thì đỡ trưởng. Những người còn lại tấn người bị tấn bằng con bài có số bằng một trong các con bài trước. Nếu tấn mà thiếu bài thì bốc thêm số quân bài còn thiếu ở phần bài úp lên để đánh tiếp và làm cho đến khi hết bài.

Tá lả/ Phỏm

Phỏm (tên khác: tá lả) là cách chơi bài của Việt Nam, dùng bộ bài tú lơ khơ, với số lượng người chơi từ 2-4 người. Ở trò chơi này, người chia bài nhận 10 quân và người đi đầu tiên, những người còn lại nhận 9 quân bài. Còn các lá còn lại để thành một chồng. Bình thường, bài được chia ngược chiều kim đồng hồ. Người chia nhận quân bài cuối (quân bài thứ 10) trong mỗi lượt chia bài. Người đi đầu (người có 10 quân) bỏ đi 1 lá bài rác trên tay của mình. Người kế tiếp có thể ăn lá bài đó nếu nó có thể hợp với bài trên tay thành một phỏm.

Hoặc nếu người kế tiếp không thể ăn hay không muốn ăn lá bài rác người tay trên đánh xuống, người đó phải nhận thêm 1 lá bài từ chồng bài ở giữa bàn (còn gọi là "nọc").

Ván bài kết thúc khi có một người ù (Số lá bài trên tay người chơi có thể sắp xếp thành phỏm và không thừa lá bài nào, hoặc tương đương với sau khi hạ hết phỏm người đó còn 0 điểm). Nếu không có ai ù, ván bài sẽ kết thúc sau 4 vòng đánh. Trước khi vứt đi lá bài rác trong vòng 4, người chơi cần trình tất cả những phỏm mình có cho mọi người biết (còn gọi là "hạ phỏm").

Poker

Xì tố hay xì phé (tiếng Anh: poker) là một trò chơi bài trong đó một phần hoặc tất cả các con bài (ví dụ Draw) không được mở và người chơi có thể tố (raise) vào gà (pot). Vì thế xì phé kiểu Hồng Kông trong ngôn ngữ miền Nam cũng gọi là bài tố và thấy hay gọi "cây bài" là "pé bài" Ai có liên kết bài tốt nhất sẽ được ăn gà, trường hợp khác là người tố được ăn nếu mọi người chơi khác không theo (call). 

Xem thêm: Hướng dẫn cách chơi Poker ( Xì tố)

Chơi câu cá

Tương tự như những trò chơi bài khác thì bài câu cá cũng sử dụng bộ bài Tây 52 lá. Số lượng người chơi là từ 2 đến 4 người mỗi ván và mỗi người sẽ được chia cho 5 lá bài. Người đánh đầu tiên sẽ là người chiến thắng ở vòng trước và đánh theo chiều quay của kim đồng hồ.

Khi được chia bài xong thì người chia sẽ bốc ngẫu nhiên 12 lá bài và lật ngửa ra (những lá bài chung). Số bài còn lại sẽ được đặt ở giữa bàn chơi. Sau đó, mỗi người sẽ tự đưa ra chiến thuật để câu bài đối phương để giành chiến thắng.

Mậu binh

Bài mậu binh, hay còn gọi là binh xập xám. Hình thức này được biết đến khá muộn. Cách đánh bài mậu binh đòi hỏi người chơi phải có sự tính toán cao. Đồng thời, trong trò chơi này, cách xếp bài mậu binh đóng vai trò vô cùng quan trọng. Bạn cần phải đưa ra trình tự logic và quan sát bài tinh tế mới sắp xếp đúng để thắng được.

Bài mậu binh sẽ bao gồm phần số và chất. Tuy nhiên khi đánh bài mậu binh thì chỉ phụ thuộc vào số chứ không cần chất. Lá bài át là mạnh nhất, lá 2 là nhỏ nhất.

Liêng

Đánh bài Liêng là một trong những kiểu chơi bài lá hiện nay rất phổ biến Việt Nam. Chơi liêng đòi hỏi người chơi có tâm lý phải vững, và có thể dọa nạt được đối phương. Trên lý thuyết thì 1 điểm sẽ thua 9 điểm. Nhưng thực tế, 1 điểm có thể đuổi 9 điểm chạy mất dép. Liêng thì không giới hạn người chơi tối thiệu chơi 2 người tối đa thì chia hết số bài.

Bài Cào

Bài cào có cách chơi gần giống Ba cây. Trong bài cào thì mỗi người chơi sẽ được chia 3 lá bài. Các lá bài này được tính điểm theo quy tắc g:

- Điểm lá bài số = chính số thể hiện trên lá bài.

- J, Q, K = 10 điểm.

- A = 1.

Điểm các lá bài được cộng lại và chỉ tính ở hàng đơn vị.

Nếu người nào cao điểm nhất và gần với 9 điểm thì được tính là thắng. Trường hợp đặc biệt cả 3 lá đều hình người thì sẽ thắng ngay không cần tính điểm.

Ngoài sử dụng để chơi giải trí, bài Tây còn sử dụng trong Bói toán, đoán vận mệnh tương lai.

Theo giải mã của rất nhiều người có kinh nghiệm thì các lá bài Tây đều mang ý nghĩa khác nhau. Chúng có thể biểu trưng cho những điều may mắn hoặc xui xẻo tùy theo chất và số trên mỗi lá bài.

- Chất Cơ ♠ đại diện cho Tình Yêu và hôn nhân.

- Chất Rô ♦ thường tượng trưng cho công danh sự nghiệp. Nếu các lá bài càng cao thì càng thể hiện sự sung túc và thành công. 

- Chất Tép ♠ đại diện cho sức khỏe. Tùy vào từng quân khác nhau mà chúng thể hiện vận khí trong tương lai của bạn như thế nào.

- Chất Bích ♣ là điềm báo của những điều kém may mắn.