Hướng dẫn cách chơi trò chơi Tổ tôm

Người chơi

Trò chơi tổ tôm thông thường sẽ được nam giới đặc biệt đối với các cụ ông lựa chọn để chơi. 
Số lượng người chơi thường là từ 4-5 người, tuy nhiên đẹp nhất vẫn là có 5 người chơi.

Không gian chơi

Đây là trò chơi không cần di chuyển nhiều nên chỉ cần đến một địa điểm nhỏ là có thể bày trò chơi ra để chơi, có thể kể đến các địa điểm như là quán nước, cổng làng, tại nhà,...
 

Bộ bài tổ tôm có tổng cộng là 120 lá, trong đó có 30 lá khác nhau về loại. Mỗi một lá bài sẽ có một chữ Nho và một hình tượng trưng đi kèm. Trong 30 quân bài khác nhau thì sẽ có 27 quân bài được chia thành 9 hàng (9 số) lần lượt là: Nhất, nhị, tam, tứ, ngũ, lục, thất, bát và cửu. Trong mỗi hàng gồm 3 chữ (3 hoa) khác nhau là: Văn, vạn, sách. 3 lá bài còn lại sẽ thuộc 4 hàng tương ứng là: Yên, lão, chi và thang.

Chi tiết 3 hàng trong 27 quân bài là:

- Hàng văn: Nhất văn, nhị văn, tam văn, tứ văn, ngũ văn, lục văn, thất văn, bát văn và cửu văn.

- Hàng vạn: Nhất vạn, nhị vạn, tam vạn, tứ vạn, ngũ vạn, lục vạn, thất vạn, bát vạn, cửu vạn.

- Hàng sách: Nhất sách, nhị sách, tam sách, tứ sách, ngũ sách, lục sách, bát sách, cửu sách.

- Các lá bài chi chi, thang thang và ông cụ là 3 quân bài đặc biệt, được gọi là các lá bài “yêu”, trong đó:
           + Chi chi: Là lá bài có biểu tượng một ông to lớn vác 2 quả chùy
           + Thang thang: Là lá bài có biểu tượng người phụ nữ bế con trên tay
           + Ông cụ: Là lá bài biểu tượng ông cụ râu dài với một cái gậy trên tay

Luật chơi

- Trong quá trình chơi, người chơi cần phải là người hiểu biết về chữ Nho
- Tuân theo quy tắc xếp bài, đó là các quân yêu được xếp thụt sâu xuống, quân bài giống nhau được xếp gần nhau. Ngoài ra còn một số quy tắc như đánh bài, hô ù, kiểm tra bài, phạm lỗi,... người chơi cần phải tuân thủ khi chơi.
- Để ù trong tổ tôm thì cần đáp ứng được các yêu cầu sau

+ Hạ được tất cả các quân bài xuống
+ Những lá khàn (là những quân bài giống nhau mà người chơi nhận được khi chia bài) đều phải được mở lên
+ Bài ù là bài có đủ 21 quân và xếp được các phu không bị lẻ lá bài
+ Những lá bài đã được ngửa bắt buộc phải có 10 đôi chắn và 6 đôi trở. 

- Những trường hợp được gọi là “ù” trong tổ tôm

+ Ù thông: Là khi bạn ù liên tiếp 2 ván.
+ Thập điềm: Toàn bộ quân bài trên tay ù toàn quân đỏ
+ Bạch định: Toàn bộ quân bài ù trên tay toàn quân trắng
+ Kính cụ: Khi bài ù có trên tay là ông cụ màu đỏ, còn các quân bài còn lại có màu trắng
+ Kính tứ cổ: Khi trong tay có 4 ông cụ đỏ, còn lại là các quân bài màu trắng
+ Chi nẩy: Khi bốc một quân ở nọc lên và quân bài đó giúp bài ù

Cách chơi

- Cách chơi tổ tôm dành cho 5 người
Chia cho mỗi người 20 quân bài, số bài còn lại được đặt trong đĩa dưới chiếu gọi là bài nọc. Nhà cái sẽ được đánh và bốc một quân bài từ nọc đầu tiên, tiếp theo lần lượt từng người sẽ đánh và bốc bài từ nọc. Ván bài sẽ kết thúc trong trường hợp nọc chỉ còn 5 quân bài và chưa có người ù bài.

- Cách chơi tổ tôm dành cho 4 người (bí tứ)

Với cách chơi này, nhà cái sẽ chia bài thành 5 phần bằng nhau, mỗi người sẽ chọn một phần và phần còn lại sẽ trở thành bài nọc. 
Lưu ý trong cách chơi 4 người là: Ù bắt buộc phải có 2 lưng, không có ù thập hồng mà phải ù thập nhị hồng, không có ù thông, không có ù kính cố mà chỉ có ù kính nhị cố.

Để phân biệt thắng thua trong tổ tôm, ngoài những ván bài ù thì người chơi cần phải tính điểm, dưới đây là cách tính điểm thông thường bạn nên biết.

- Bài có tôm được tính là +1

- Bài có bạch thủ tính là + 1

- Sở hữu kính cụ được + 6

- Kình từ cố có điểm cao nhất là +10

- Có lèo sẽ được + 2

- Ù thông có ván trước được tình là +1

- Ừ suông không có cước sắc được tính là + 1